Astrochemie - Reacties in de ruimte
Bastienne Wentzel

20 juni 2012, Chemische Feitelijkheden

Astrochemie omvat alles,van de chemie van jonge sterrenstelsels en sterren tot planeten, ons zonnestelsel en de aarde. De afstanden in het heelal zijn immens. Wat materie ophalen bij een ster lichtjaren verderop, om te kijken welke stoffen daarin zitten, lukt niet. Maar de vorming bestuderen van andere sterren en planeten eromheen levert veel informatie.

Zo is sinds kort bekend dat er in gebieden waar sterren ontstaan genoeg water is voor duizenden aardse oceanen. Ook zijn er veel organische verbindingen aangetroffen in grote gas- en stofwolken rondom de sterren. Dat hebben wetenschappers ontdekt door met telescopen het heelal af te speuren. Dat er chemische reacties plaatsvinden in de ruimte is al verwonderlijk. De druk en de temperatuur zijn er vaak zo laag dat moleculen elkaar maar eens per maand tegenkomen. De astrochemie volgt dan ook niet alle aardse regels en levert soms exotische verbindingen op. Lange tijd veronderstelden onderzoekers dat chemie in de ruimte vooral in de gasfase plaatsvond. Maar onderzoek van de laatste decennia bracht nieuw inzicht: ook op het oppervlak van kleine stofdeeltjes vinden chemische reacties plaats. Daar worden zelfs moleculen gevonden die voorlopers zijn van het leven.

In deze Chemische Feitelijkheid:
De Context: De vorming van jonge sterren geeft veel informatie over het ontstaan van onze aarde. Maar hoe verzamel je die informatie?
De Basis: De ruimte tussen en rondom de sterren is vrijwel leeg. Hoe kunnen er dan toch chemische reacties plaatsvinden?
De Diepte: Lange tijd dacht men dat ruimtechemie vooral gasfasechemie was. Maar welke rol speelt sterrenstof eigenlijk?

Het volledige artikel is gepubliceerd als Chemische Feitelijkheid nr. 281, mei 2012.