Hoe reis ik solo
Bastienne Wentzel

6 mei 2008, Boeken

BMedia verzorgde twee hoofdstukken en in totaal zo'n twintig foto's voor het boek van Irene Herbers. Plus: lees hier exclusief het verloren hoofdstuk.

Over het boek
Titel: Hoe reis ik solo
Auteur : Irene Herbers
Omvang : 192 blz.
Formaat : 135 x 215 mm
Afwerking : Paperback met kleurenfoto's
ISBN : 978 90 209 7564 2

Hoofdstuk 6 - Waarheen?
Vier solotrotters over 'moeilijk' en 'gemakkelijk'. Wat zijn de favoriete bestemmingen van doorgewinterde soloreizigers en wat juist niet? Een rondetafelgesprek over authentiek Ghana, moeizaam Marokko, klassieke haat-liefdeverhoudingen en topper India, dat in één adem tevens het land met het grootste aantal hufters per vierkante kilometers wordt genoemd.

Hoofdstuk 16 - No risk, no fun.
De Belgische reisjournalist Marc Helsen is al op veel plaatsen geweest. Ruim honderd landen tijdens vijfendertig jaar reizen. Hij liep in zijn eentje door Noord-Alaska. Hij overleefde een mijnenveld in Afghanistan en reed met een Enfield-motor door de Himalaya. hij sprak met Nelson Mandela en Yasser Arafat en met vluchtelingen in Somalië. Interview met een avonturier.

Het verloren hoofdstuk - Reizen en vervoer
Het is een wet in schrijversland: teksten zijn altijd te lang. Nooit te kort. Zo bleek tijdens het opmaken van het boek dat het precies één hoofdstuk te lang was. Het derde hoofdstuk dat BMedia schreef sneuvelde...hieronder herleeft het.

Reizen betekent verplaatsen. Er zijn eindeloos veel mogelijkheden om op een bestemming te geraken. Bus, brommer, trein. Fiets, vliegtuig, boot, te voet….Ieder vervoermiddel heeft zijn voors en tegens en dat geldt ook voor de voorkeuren van reizigers. We zetten wat transportervaringen van reizigers op een rij. Laat je inspireren en kies jouw ultieme vervoermiddel op basis van hun verhaal.
De manier van transport bepaalt voor een groot deel hoe je het gastland beleeft. In veel derdewereldlanden is het openbaar vervoer het beste transportmiddel. Reizen met de kippen op schoot. Lachwekkend, gezellig en goedkoop. Zonder exotisch vertier worden de langeafstandsreizen met de bus -zeker door westerse landen- een stuk saaier. Ondanks de schitterende omgeving! In landen als Australië en Amerika loont het om op eigen houtje door de eindeloze natuur te reizen. Zo vrij als een vogel kun je op dat moment meer dan slechts lonken naar een betoverend landschap. De extra kosten (dat hoeft overigens niet!) haal je er dubbel en dwars uit.

Met de bus
Vliegen is een wat saaie, maar snelle en veilige manier om in verre oorden te geraken. Ter plekke kiezen veel (solo)reizigers vervolgens voor het reizen met het openbaar vervoer. Vooral de lokale, kleurig geschildere, rammelende bus waar je soms op een kussentje op het motorblok zit te puffen van de hitte, is favoriet. Waarom? Omdat het zo goedkoop is. Omdat je op die manier vrijwel overal komt en je goed kunt proeven van de couleur locale. Omdat het de perfecte manier is om andere reizigers te ontmoeten. Lekker loom bussen. Daar valt veel voor te zeggen en de meeste reizigers vinden het prachtig. Daarom wat tips om de soms lange reizen nog aantrekkelijker te maken.

- VIP-bussen. Hou er rekening mee dat de bus die je op het plaatje bij het boekingsbureau krijgt voorgeschoteld er in werkelijkheid heel anders kan uitzien. Soms zijn ze helemaal niet comfortabel.
Door veel grote landen rijden er nachtbussen met sleepers. Doen!
- Zorg voor oordopjes. In bussen op exotische bestemmingen wordt keihard muziek gedraaid of er worden video's vertoont om de tijd de doden. Die muziek gaat 's nachts niet altijd uit (de chauffeur moet ook wakker blijven, snap je!)
- Zorg voor warme kleding, een slaapzak, sjaal of dekentje in aircolanden. Sommige bussen hebben de gevoelstemperatuur van een vrieskist.
- Pak je rugzak scheur- en waterbestendig in. Bij een volle bus moet 'ie op het dak en in bagageruimtes is olie-achtige smurrie geen uitzondering.
- Haal waardevolle spullen uit je rugzak in landen waar de bevolking meereist op het dak.
- Drink niet teveel tenzij het loeiwarm is en je er alles toch uitzweet. Een sanitaire stop kan 'killing' zijn, is niet ingepland of wordt overgeslagen bij haast.
- Aan geld geen gebrek? Koop twee kaartjes voor jezelf. Wij zijn vaak groter dan andere volkeren met als gevolg dat je amper op een stoel of bed past. Twee kaartjes is overigens geen 100% garantie dat je die extra stoel ook bezet. Kun jij het over je hart verkrijgen om comfortabel te gaan zitten als er iemand anders op een plastic krukje in het gangpad naast je zit?
- Mocht je op de achterbank belanden, neem dan een sarong mee in de bus. Om jezelf mee vast te binden aan de stoelleuning. Geen overbodige luxe bij haarspeldbochten en kamikazepiloten.

Kedeng Kedeng
Die onvergetelijke trein. Waar je met de trein kunt reizen is dat een absolute must. Veel solo's zweren erbij. Zo vindt Anne Mol (22) het de perfecte manier om kennis te maken met een cultuur en het is heerlijk om uren of zelfs dagen lekker ontspannen je eigen ding te kunnen doen. Anne: 'Zonder ongemak overbrug je lange afstanden. De meest prachtige landschappen trekken aan je voorbij en je kunt doen en laten wat je wil. Slapen (ook eens horizontaal!), een taal leren, reisgenoten ontmoeten, lezen, schrijven in je dagboek, eten, rondlopen, spelletjes doen, plannen maken, de lokale bevolking leren kennen… Zelfs ziek zijn is er prima te doen. En het mooiste is dat geen twee treinreizen dezelfde zijn: de trein is een aspect van een cultuur. Treinen is uitrusten en mijn beste nacht slaap beleefde ik zeker in de trein!'
Bij Ralph van de Wolffelaar (30) uit Breda roepen treinreizen een nauwelijks te definieren, maar onmisbaar gevoel op. Ralph:'Een auto is sneller, maar niet comfortabeler. Een fiets is langzamer. Een bus ook EN minder comfortabel en een vliegtuig is wel sneller maar niet milieuvriendelijk. Reizen met de trein heeft het beste gemiddelde van alles, nog los van het feit dat het lijkt of de tijdsdimensie verdwijnt zodra je in de trein stapt. Ik raad iedereen aan gewoon te gaan zitten en te kijken wat er aan je venster op de wereld voorbijtrekt. In grote landen is een treinreis een echte reis. Azie kent een fascinerende treincultuur. Goedkoop, laagdrempelig en altijd een ervaring. Met als uitschieter de Transsiberie Express, voor mij is dat de ultieme reis per spoor.
Ook René Beishuizen (42), journalist uit Groningen zweert bij de trein. Hij vindt het een uitgelezen kans om contact te maken en bovendien besparen de nachttreinen hem weer een overnachting. 'Als je Azië wil leren kennen, reis dan met de trein', zo beweert hij. Het enige nadeel is dat je soms uren moet wachten voordat je er eindelijk in zit. Een anekdote over wachten op de trein in India. René: 'Keurig op tijd, zoals we dat gewend zijn in het Westen, wachten mijn reisgenoten en ik in de vroege ochtend op onze trein. Een uur na de geplande vertrektijd ging ik informeren bij de stationschef. Waar blijft die trein? 'Nog even geduld, hij komt er zo aan', zo zegt hij. De eerste keer geloofden we dat nog. We bestelden maar weer een kopje koffie. Een half uur later zitten we nog steeds op onze bagage. Om een lang verhaal kort te maken. Negen uur na de geplande vertrektijd rijdt de trein het station binnen. Er was niemand die zeurde, mopperde of scheldde. Zonder mokken alsof het de gewoonste zaak van de wereld was, stapte iedereen in. Ongelofelijk.'

Vijf favoriete treinreizen van Tamara Slief
Bolivia: 'Om naar de zoutvlakten van Uyuni te komen, is de trein het meest comfortabele vervoersmiddel. Geen hobbelige wegen met dronken chauffeurs maar gewoon een stuk rechte rails.'
Australië: 'Een unieke manier om door de geheimzinnige Nullarbor (letterlijk: nul bomen) woestijn te reizen. Totale leegte en dat eindeloos lang. Voor de guinness boek of records fanaten: je reist over het langste rechte stuk rails ter wereld: 478 kilometer!'
India: 'Meet the locals, gegarandeerd dat je als vrouw alleen minimaal 95x de vraag wordt gesteld: ' What's your good name? Are you a Christian? Are you married?' Neem wel een kettingslot mee om je bagage aan je stoel vast te maken. En wees gerust: daar staat niemand raar van te kijken, iedereen doet het.'
Nieuw Zeeland: 'De Tranzalpine op het Zuidereiland, tussen Christchurch en Greymouth. De landschappen zijn adembenemend.'
Peru: 'Na de Inca trail te hebben gelopen, lekker met je vermoeide benen omhoog en de trein pakken bij Aqua Calientes.'

Ronken op twee wielen
Hou je niet van plakken, hobbelen, ongewenste busstops of een overvolle coupé? Wil je uitstappen wanneer jij wil en je eigen route bepalen? Dan past het reizen met je eigen vervoermiddel beter bij jou. 'Wanneer je je eigen vervoer hebt hou je de route en je reistempo in eigen hand. Je kunt lange trajecten opdelen en het gebied tussen de steden in bezoeken,' zegt Pierre van Bulck (40) uit Amsterdam, die jarenlang solo door Azië reisde. Reizigers die met eigen vervoer gaan kiezen vaak voor vrijheid. Je bent veel meer betrokken bij de directe omgeving. Op de motor, de fiets of wandelend door een land ruik en hoor je de omgeving, je maakt echt deel uit van alles wat er om je heen gebeurt.
Maarten Munnik (44), tegenwoordig junglegids in Samaipata, Bolivia vindt de motor het ultieme middel om te reizen. De ICT-consultant uit Almere reisde jarenlang in zijn eentje per motor door Azië en Zuid Amerika. Brazilië kickt op motorreizigers, volgens hem, en in Argentinië is een hotel speciaal voor motorreizigers en fietsers waar je niet hoeft te betalen. Waarom vindt Maarten een reis per motor subliem? Maarten: 'Vanwege de vrijheid en zo ondertussen ben ik daarin vreselijk verwend. De bus en de trein hebben als nadeel dat ze niet alleen voor jou rijden. Daarbij mis je mooie stukken land. Maar het ergste vind ik dat je niet kunt stoppen als je iets prachtigs ziet. Vanachter een stoffig raampje kijk je naar buiten. Ineens zie je een traditionele begrafenisstoet, of een bruiloft of een fantastische eeuwenoude hangbrug… Ik wil daar dan graag eventjes zijn of er op z'n minst een foto van nemen.'
Wat Maarten ook een pluspunt vindt is dat de lokale bevolking hem bijzonder vindt omdat hij met de motor reist. Dat zorgt voor onvergetelijke contacten. 'In Derde Wereldlanden ben je een wonder op wielen. Grote motoren kennen ze meestal niet. Zelfs in veel eerste-wereldlanden word je als een avonturier beschouwd en wordt je uitgenodigd door de lokale bevolking voor thee, lunch, diner en vaak krijg je zelfs een slaapplaats aangeboden. In India werd ik in een dorp uitgenodigd om de nacht door te brengen. Nederland had zojuist Pakistan, de aartsvijand van India in cricket verslagen. Toen ze er achter kwamen dat ik uit Nederland kwam, was ik de held van het dorp. Het lokale cricketteam kwam langs en ik moest hun bat signeren. En dat terwijl ik niet eens wist dat Nederland een cricketteam had!'

Fietsen
De motor mag dan een wondermiddel zijn, niet iedereen houdt van stofhappen, is technisch (en dat moet je zijn) of kan dat zware ding hanteren. Wereldfietsers bestaan ook daarvoor hoef je geen die-hard te zijn. Yau Wan Kong (30) uit Hong Kong runt een reizigerscafé in Lhasa. Hij dacht altijd dat hij voor reizen per fiets niet sterk genoeg was. Tot hij eens een groepje fietsers tegenkwam dat er minder fit uitzag dan hijzelf. Dat kon hij dus ook en Kong kocht een fiets en begon te trappen door Zuid-oost Azië. Kong: 'Ik bezocht een aantal plaatsen waar ik eerder per bus of trein was. Ik was verbaasd over hoeveel meer ik zag. Ook de reacties van de mensen waren anders. Ik had het gevoel dat ik ze beter leerde kennen per fiets.' Maar elk voordeel heb z'n nadeel, dus ook deze, vindt Pierre van Bulck: 'Ik heb ook in India gefietst. Toen heb ik me toch een periode afgevraagd wat ik daar deed. Als ik stopte was ik een attractie. Stonden er meteen twintig mensen om mij heen en werd ik opgeslokt door de massa. Ik kon geen kant meer op, dus moest ik in beweging blijven. Later reisde ik met mijn vrouw met de motor door India. Dat was een totaal andere ervaring omdat die motor uit India kwam. We konden stoppen en parkeren en zomaar verdwijnen in een eet- of drinkstalletje. Niemand keek op of om. Dat was met de fiets onmogelijk.'
De fiets is ook het favoriete vervoermiddel van project ingenieur Wim de Laet (29) uit Wilrijk: 'Als ik tijd heb en van een land wil genieten, dan stap ik geheid op de fiets. De eerste dagen van zo'n reis zijn meestal een marteling. Je moet in het ritme geraken. Maar zodra je weer gewend bent aan het fietsen en het trekken van al je bagage (Wim reist met een karretje achter zijn fiets), dan is het alleen nog genieten. Zelfs een bergpas is dan een pretje! Met een fiets leef je elk moment in volle euforie, niets ontsnapt aan het oog. Bovendien is het contact met de bevolking erg intens. Je blijft niet onopgemerkt en dat maakt het als solo-reiziger des te prettiger, je bent echt nooit alleen! Maar, er zijn ook nadelen volgens Wim. Wat dacht je van het weer. 'De open vlaktes zijn nadelig, zeker bij een striemende tegenwind. En regen is afzien. Over het weer kan ik kort zijn: het is je bondgenoot maar evenzeer je absolute vijand!
Een fietsanekdote van Wim demonstreert zijn genot en het afzien. Wim: 'Ooit fietste ik met enkele Australiërs door de Catlins in Nieuw-Zeeland, een van de mooiste delen van het land. Die dag leerden we een echte Nieuw-Zeelandse herfst kennen. De dag begon zonnig en lekker warm, maar tegen de middag begon het hard te regenen en nog later ging een extreme tegenwind vergezeld van serieuze hagelbuien. Het was fietsen met je hoofd naar beneden om maar geen hagelkorrels in je gezicht te krijgen. We wisten dat er in het volgende dorp een hostel was met open haard. Daar aangekomen bleek die vol te zitten met dronken Britse backpackers. We moesten noodgedwongen in onze tent slapen en het werd een natte en onaangename avond. Maar! De volgende ochtend stonden we weer op met de heerlijke zonnetje en toen pas zagen we dat we in een onwaarschijnlijk mooie baai van de Catlins stonden. Ik heb daar erg genoten van de stilte en de natuur. Diezelfde dronken backpackers kwamen we veel later op de dag weer tegen. Zij sliepen hun roes uit in een touringcar. De fiets brengt je zoveel dichter bij de natuur en daar gaat het mij om in het reizen.'

Brommen
Wanneer een motor te groot of te duur is en je geen zin hebt in zware arbeid op de fiets, dan is de brommer een mooie tussenweg, vindt Ronald Leenstra (28), business analist uit Haarlem. 'Ik heb tijdens mijn reis door Azië verschillende vervoersmiddelen gebruikt. Maar het meest prettig voelde ik me toch altijd op de brommer. Je kunt ze overal huren en ze zijn niet duur. En vooral in Thailand is de kwaliteit goed. Ik ging altijd vroeg op pad zodat ik onderweg tijd genoeg had om bij bezienswaardigheden te stoppen.'
Het verkeer in de Aziatische steden is volgens Ronald wel gevaarlijk. 'In een drukke stad moet je goed uitkijken temidden van de verkeerschaos. In en buiten de stad zijn er geen aparte wegdelen voor brommers, je rijdt dus dwars tussen het (zware) verkeer door. Kijk goed uit en geef aan wat je doet (vinger uitsteken, richtingaanwijzer uit…) De kwaliteit van de wegen (kuilen en gaten) laat nogal eens te wensen over. En onverwachts kan er altijd een hond, kip of koe oversteken. Als het even kan, kies dan een goede helm. Ook is het beter om niet in een korte broek en T-shirt te rijden. En dan kun je ook nog verdwalen. Ik bereidde me daar op voor met een goede kaart en een tijdig vertrek. Mocht ik de verkeerde afslag kiezen, dan had ik genoeg tijd voor de terugweg. En ik nam ook wat extra benzine mee voor het geval er stukken tussen zaten zonder dorpje.

Op vier wielen
Reizen op vier in plaats van twee wielen is misschien nog wel de meest onafhankelijke manier van transport. Met een auto, busje of camper heb je in feite je eigen huis bij je: je rijdt overal zelfstandig heen en kunt overnachten waar je maar wil. Het is natuurlijk wel een luxe die niet iedereen zich kan en wil veroorloven. Wil je buiten Europa en liefst ook met de eigen wagen, dan is een lange vakantie onontbeerlijk om op eigen kracht naar je bestemming te rijden. Alhoewel, het valt mee. Een Brit is ooit in 17 dagen van Engeland naar New Delhi gereden! Dan zie je natuurlijk niet zoveel van de landen waardoorheen je reist. Een alternatief is je auto verschepen. Dat duurt enkele weken en het kost meer dan een vliegticket, maar dan heb je het wel zoals je het hebben wil.
Op het eerste gezicht lijkt het misschien alsof je je, al reizende in die blikken trommel, juist afsluit voor de wereld om je heen. En daar zijn we natuurlijk niet voor op reis gegaan… Maar niets is minder waar. Zij het op een andere manier, ook met de auto neem je deel aan het lokale leven. Wie is er ooit in een autogarage in Uruguay geweest om de schokbrekers te laten vervangen? Of op de markt in Pakistan op zoek gegaan naar iemand die de koplampen weer even vast kan lassen? Het is een perfecte manier om een land anders te leren kennen. Je zult versteld staan van wat je zoal ontdekt. Dat we het hier hebben over autogarages, dat is natuurlijk niet voor niets. Een groot verschil tussen eigen vervoer en de bus of trein is de zorg die je hebt voor je transportmiddel. Je bent in zekere zin afhankelijk van je fiets, motor of auto omdat het je spullen voor je draagt. Het wordt je huis en reisgenoot. Je moet ervoor zorgen, je moet het onderhouden en van 'voeding' en een overnachtingsplek voorzien. Iets wat veel mensen niet verwachten, maar wat zeker een feit is (getuige de verhalen van fervent autorijders) is dat het reizen met de eigen auto goedkoper kan uitpakken dan de combinatie vliegen en vervoer ter plaatse. Vergeet niet dat je, voordat je er bent en goedkoop gaat reizen, al een duur vliegticket hebt gekocht.
Reizen op vier of drie wielen kan op allerlei manieren. Zo kun je gaan liften, een auto met chauffeur of gids huren of vertrekken met een tractor of tuktuk. De Nederlandse Manon Ossevoort reist al jaren rond op een tractor. In november 2008 wil ze ermee de Zuidpool bereiken! De Fransman Didier Vacher kocht in 2005 in Thailand een tuk-tuk (een Aziatisch brommobiel met overkapping) en reed deze naar Europa terug. Twee Britse meiden deden in 2006 hetzelfde. En als je met geld wil smijten, dan kun je natuurlijk ook nog de taxi nemen.

Te voet
Met twee gezonde benen kan iedereen wandelend op reis. Back to basic, goedkoper en eenvoudiger kan het niet. Het enige dat je nodig hebt is een paar goede schoenen. Een meerdaagse wandeltocht of zelfs een langere reis met enkel de benenwagen vereist natuurlijk wel wat meer voorbereiding. De meeste reizigers zoeken een prettig dragende rugzak voor de spullen. Je zult iets nodig hebben om de route mee te vinden. En denk ook aan plaatsen om te overnachten. Liggen ze ver uit elkaar? Heb je misschien een tent en slaapzak nodig? Als je eenmaal een paar dagen onderweg bent kun je vaak niet zomaar meer terug. Je conditie moet dus goed genoeg zijn om de tocht vol te houden.
Wil je niet direct van hier naar Zuid-Afrika lopen maar wel graag te voet reizen dan zijn er talloze trips met voor ieder wat wils. In Nederland kun je bijvoorbeeld met het Lange Afstands Wandelpad het Pieterpad van Pieterburen naar Maastricht lopen. 485 kilometer in 27 dagetappes. Een wereldreis door Nederland. De pelgrimstocht naar Santiago de Compostella in Spanje is een andere populaire voettocht. Er zijn vier hoofdroutes en tientallen alternatieven. Wandelwebsites bieden een keur aan informatie over deze klassieker.
En dan zijn er nog de vele schitterende inlandse trekkings, onder andere door de bergen van Nepal. Grote delen van dit land zijn alleen te voet bereikbaar en daar wandelen is bepaald geen straf. Vanuit de hoofdstad Kathmandu kun je je keus maken uit trektochten naar het hooggebergte, waaronder de Everest, van een paar dagen tot wekenlang. Overigens is Nepal absoluut niet het enige geschikte land om een trekking te ondernemen. Wat dacht je van de Inca-trail, maar denk ook eens aan Pakistan of Noord-India, die bieden minstens zoveel wandelgenot. Succes verzekerd zijn ook de landen met vulkanen. In Kenia en Tanzania zijn de Mt Kenia en de Kilimanjaro populaire wandelbestemmingen. In Indonesië beklimmen veel mensen de Bromo-vulkaan en in Costa Rica is de actieve vulkaan Arenal een garantie voor spektakel. Kortom: je hoeft niet meteen de halve wereld rond te lopen. Te voet valt er in elk land veel te ontdekken.

Waar het om gaat: G E N I E T! Met de boot, te paard, met een ezel of kameel, al hoppend met een klein vliegtuigje...
Het gaat te ver om alle mogelijkheden hier te beschrijven, er zijn er immers nog zo veel. Waar het omgaat is dat elk land haar eigen uitdagingen heeft en hoe je reist bepaalt de mate van avontuur. 'Het is beter een mijl te reizen dan duizend boeken te lezen' zei de Chinese filosoof Confucius ooit. Of zoals de Amerikaanse schrijfster Ursula Le Guin het stelt: 'Het is goed een einde te hebben om naar toe te reizen, maar het is de reis die er uiteindelijk toe doet.'
Dat vinden wij ook, reis daarom veel rond en geniet! De essentie van reizen is niet je bestemming, het gaat om de tocht ernaartoe.