Vanaf het startpunt in Schoorl kunnen we het niet laten de route nog even door de weilanden te laten lopen. Langs de Omloop vind je de mooiste 'duinrellen': beekjes die opwellend water van de duinrand naar de achterliggende polder vervoeren. Het water is zoet, want het komt uit een grote waterbel die aan de rand van de duinen vlak aan de oppervlakte ligt. Aan de ribbels in het beekje kun je zien dat het hier echt om een duinrel gaat.

Langs de kunstskibaan (met echte buckels!) gaat het de duinen in. Meteen een aardige klim en daarna door het mulle zand weer naar beneden. De 'jonge' duinen, die de oude vanaf de elfde eeuw hebben overstuifd, zijn in drie golven gegroeid. Waar de mens de oprukkende binnenduinen, de oudste van de duinenrijen, wist te keren ontstonden hoge bergen: het Klimduin in Schoorl bijvoorbeeld, waar we een uurtje tevoren langsliepen.

Het bos tussen Bergen en de zee, op de grens van de Schoorlse Duinen en het uitgestrekte Noordhollands Duinreservaat, is prachtig. Bizar gevormde eikenbosjes worden afgewisseld door heidevelden met naast de gewone dopheide ook de stekelige kraaiheide. De kalkarme grond zorgt ervoor dat deze heidesoort hier goed gedijt. In juli bloeit de dennenorchis, een bleek bloempje dat nergens anders in Nederland groeit. De tientallen soorten vogels die hier broeden zien we niet, maar we horen ze des te beter.

Badderen met de familie
En dan staan we ineens in een typisch Hollandse duinomgeving. Tussen de golvende, met gras begroeide duinen staan de witte huisjes met rode daken van Bergen aan Zee. In 1905 besloot het welgestelde echtpaar van Reenen een familiebadplaats te stichten. Een paar boerderijen zouden in de eerste tijd voor de inkomsten moeten zorgen. Vervolgens werden een weg, een tramlijn en een botanische tuin aangelegd. Een vakantiekolonie, een hotel en een museum voltooiden het geheel. Bergen aan Zee werd een populaire badplaats. En dat is onveranderd tot op de dag van vandaag.

De klinkerweg gaat over de top van het duin en dan staan we op het strand. Het is vochtig en heiig, waardoor we niet ver kunnen kijken. Een waterig zonnetje en een ijskoude wind zorgen voor een aparte sfeer. We blijven niet te lang op het strand. Het is er door het eerste lentezonnetje van het jaar en waarschijnlijk ook door de mond- en klauwzeercrisis aardig druk. Enigszins verkleumd klauteren we het duin weer op, vergezeld door een grote groep ruiters te paard. Ook een aantrekkelijke manier om door dit mulle zand te ploegen: laat het paard het werk doen.

Even verderop staat een bord: Uitzichtpunt de Kerf. Honderddertigduizend kuub zand heeft men in 1997 weggeschoven om de zee de kans te geven de vallei in te stromen. Letterlijk een gekerfde geul dus. Een paar maal per jaar, bij storm en springtij komt het zoute water achter de duinenrij. Een aantal zeldzame planten en dieren is zeer gesteld op de zoute bodem die zo ontstaat. De zandhagedis bijvoorbeeld, die elders vrijwel verdwenen is.

Het pad door het dennenbos geeft ons het Outdoor gevoel: het is een mountainbike-route, dus geregeld komen ons stoere fietsers tegemoet. Het pad is breed genoeg voor ons allemaal, maar geef de fietsers wel alle ruimte: dit pad is tenslotte voor hen speciaal aangelegd.

De kalkarme grond die we al eerder zijn tegengekomen zorgt hier voor een ander landschapsbeeld. Veel grassen die zand moeten vasthouden groeien juist niet goed in deze grond. Daardoor stuift het zand ver landinwaarts, en blijven grote lege vlakten over. Het Mariaveld en het Kleine Ganzenveld waar we langslopen zijn zo ontstaan. 'De ellendigste van alle die duinen' werden ze genoemd. Het arme dorp Schoorl is er bijna aan onderdoor gegaan. Maar men had ook voordeel van het mooie witte zand: het is zuiver genoeg om er kristal van te maken. En Schoorl heeft nog een aardig voordeel van het zand genoten: het Rokin in Amsterdam is in 1937 met zand uit de Hartjesnol (een van de vlaktes) gedempt.

De speelkuil waar we tenslotte langslopen is een uitnodigende zandkuil, perfect om door het mulle zand naar beneden te rennen. Maar na een lange dag hebben we weinig zin meer om nog een keer omhoog te klimmen. Onder protest brengen onze moeie voeten ons de laatste kilometer terug naar het bezoekerscentrum.


Routebeschrijving
19 km Zwerven door de Schoorlse Duinen en het Noordhollands Duinreservaat.
- Verlaat het bezoekerscentrum Het Zandspoor en loop over het parkeerterrein richting Schoorl. Steek de Schoorlse Zeeweg over en volg RD het fietspad richting Bergen. Volg het fietspad, L aanhouden. Bij parkeerplaats L, dan R 'doorgaand verkeer' volgen.
- Bij pleintje L (R zie je het Klimduin), op de autoweg R. Voor de kerk L, Burgemeester Peecklaan.
- Volg deze tot Y-splitsing, hier R, de Omloop. In een bocht naar links, het fietspad RD (door hekjes) volgen.
- Einde L, meteen R, weer de Omloop blijven volgen, ook als dit een fietspad langs een camping wordt.
- Bij T-splitsing R, einde L, de Westgrasdijk. Eerste karrenspoor R (de Noordlaan) tegenover Grote Heklaantje.
- Alsmaar RD volgen, ook door het parkje langs water en woonwijk. Bij een autoweg R op het fietspad. 100 m. verder in de bocht oversteken en L, Duinweg. Loop over de parallelweg aan de linkerkant. Aan het einde ligt uitspanning Duinvermaak en een skibaan. Bij deze T-splitsing R en tegenover de ingang van de skibaan L, voetpad Noordhollands Duinreservaat. Langs het zandveldje en de trap op omhoog.
- Weer beneden L, het fietspad volgen. Na een bocht naar rechts bij T-splitsing L (paddenstoel no. 22907)
- Vanaf hier volg je de rood-witte pijlen van het Lange-Afstands Wandelpad Duin- en Polderpad. (Na een veldje en een bocht naar R mist er een rood-witte markering op een Y-splitsing, hier ga je R, no. 9 volgend.)
- Het LAW pad eindigt bij het NIVON Natuurvriendenhuis in Bergen aan Zee (overnachten is hier mogelijk). Blijf RD lopen tot op het strand. Hier R langs de zee.
- Loop door tot een rij palen dwars over het strand. Vlak hiervoor is er een pad de duinen in; volg dit pad. Houd de afrastering telkens aan de linkerhand.
- Eenmaal in het bos het eerste pad L (voetpad langs een ruiterpad), met bordje richting Camperduin, Strand. Volg dit pad, ook als het overgaat in een terreinfietspad dat breed genoeg is om ernaast te wandelen. Geef terreinfietsers hier wel de ruimte, dit pad is voor hen bedoeld.
- Blijf dit pad volgen, ongeveer 1.5 km. Ongeveer halverwege is er een zijpaadje richting het uitzichtpunt de Kerf.
- Aan het einde op het gewone fietspad L, einde (verharde weg) R, Schoorlse Zeeweg richting bezoekerscentrum.
- Voor een huisje in het bos (de Berekuil, een restaurant) L een voetpad in. Volg dit voetpad met de hei aan de linkerhand.
- Aan het einde op het fietspad L. Bij een kruising (links gaat het pad richting een uitkijkhuisje over het Vogelmeer) R het bos in (Jachtweg).
- Blijf RD volgen, ook als de Jachtweg naar rechts afbuigt. Je loopt langs de Speelkuil.
- Vlak voor de Schoorlse Zeeweg L, de gele en blauwe wandeling volgen. Na ongeveer 200 m L, gele wandeling. Even verderop ligt het bezoekerscentrum Het Zandspoor.

Praktische Informatie
Begin en einde: Het bezoekerscentrum van Natuurmonumenten, Het Zandspoor (Oorsprongweg 1, Schoorl. Tel nr. 072 509 33 52.). Met de auto: N9 naar Schoorl, centrum volgen. In het dorp rechtsaf, het bezoekerscentrum staat aangegeven. Parkeren gratis. Met Openbaar vervoer: vanaf station Alkmaar rijden bus no. 150 of 151 door Schoorl. Uitstappen op de Voorweg, en dan de Bobbeleweg inlopen (ong. 500 m lopen). Bus 162 vanuit Alkmaar stopt vlakbij het bezoekerscentrum maar wordt waarschijnlijk binnenkort opgeheven.
De route: Goed begaanbare, vrij lange route met relatief veel hoogteverschil.
Duinkaart: Een toegangskaart voor het Noordhollands Duinreservaat (het stuk van de route waar je de LAW volgt) is verplicht (de zogenaamde duinkaart).
Horeca: Het bezoekerscentrum heeft een koffie/theeautomaat, in Schoorl bij het Klimduin zijn diverse cafés. In Bergen aan Zee (na ong. 10 km.) zijn diverse snackgelegenheden en een strandpaviljoen.
Routekaarten: Topografische kaart (1:25.000 van de Topografische Dienst, Emmen), blad nr. 19A.
Honden: toegestaan, maar moeten het grootste deel van de route kort aangelijnd worden.

Dit artikel is gepubliceerd in Outdoor Magazine nr. 5, mei 2001