Niet alleen de stukken bewaard gebleven Peel zijn de moeite van het bekijken en bewandelen waard. Ook de kleine weggetjes tussen de boerderijen door, vaak onverhard en vrijwel altijd verlaten, zijn mooi. Na die fikse regenbui meteen aan het begin van onze tocht klaart het op. Dat levert mooie Hollandse vergezichten op met donkere luchten, felverlichte groene weilanden en voortrazende schaduwen.

De Mariapeel wordt aan de oostkant waar we aan komen lopen begrensd door het Defensiekanaal, dat (inderdaad) als verdedigingslinie aangelegd is. Hier en daar slingeren in het landschap nog wat kazematten rond, betonnen schuilhutten met schietgaten, hier ook wel 'stekelvarkens' genoemd vanwege de uitstekende metalen pinnen.

Als we door het natuurgebied lopen valt het aanzwellende gekrijs ons op. Het blijkt bij het vogelmeer vandaan te komen, waar een enorme kolonie kokmeeuwen broedt. We zijn geen vogelkenners, maar tot de populatie van dit gebied schijnen onder andere de blauwborst, de gekuifde fuut en zelfs de kraanvogel te horen. Het is ongetwijfeld de moeite waard hier een vogelkijker op zak te hebben!

Vanwege mond- en klauwzeer mogen we een gedeelte van de Mariapeel niet op. We lopen in plaats daarvan een paar kilometer langs de Helenavaart, een belangrijke route voor het vervoer van turf in de tijd dat de turfwinning de grootste bron van inkomsten was in deze streek. Het turfwinnen werd groots aangepakt, vooral door particuliere maatschappijen. De dorpen Helenaveen en Griendtsveen zijn letterlijk ontstaan uit twee vennootschappen die praktisch de hele veen-afgraving in beheer hadden. Helenaveen, opgericht in 1853, is genoemd naar de vrouw van Jan van de Griendt, een rijke fabrikant en veenbaas. Griendtsveen is opgericht door de twee zonen van Jan van de Griendt na een meningsverschil over de eerst maatschappij.

Ruzie
Vervolgens begon de gemeente Deurne ook een turfmaatschappij, geïnspireerd door het succes van de andere twee. Deze waren hier niet blij mee en verboden het gebruik van ‘hun’ waterweg, de Helenavaart, voor het vervoer van turf. Het bizarre gevolg van deze ordinaire ruzie duikt even verderop in de wandeling op. Het kanaal lijkt zich in tweeën te splitsen vlak voordat we het oversteken en weer volgen richting Meijel. Het tweede parallele kanaal is het kanaal van Deurne dat men noodgedwongen moest graven om de turf van de Deurnese Peel toch te kunnen afvoeren.

Meijel is van oudsher een pleisterplaats geweest voor reizigers door het enorme moerasgebied. De naam is waarschijnlijk al rond het jaar 1000 ontstaan uit het woord mei of meide, dat weiland of grasrijke plaats betekent, en le of loo; moeras of bos. Dat is inderdaad een toepasselijke naam voor dit verder niet bijzonder bezienswaardige dorp. Er zijn veel toeristenvoorzieningen zoals twee campings, een recreatieoord en diverse georganiseerde activiteiten. Desondanks zijn we de enigen in het dorpshotel de Zwaan, en worden gastvrij ontvangen.

De volgende dag, weer een beetje uitgerust, vroeg op pad voor het 'echte werk', 30 kilometer vandaag. Het thema is wederom Peel, weiland, en ook een stuk bos. Het zal een lange maar afwisselende dag worden.

De Peel was ooit een gigantisch moerasgebied waarin hoogveen ontstond. Het water in vennen sluit de bodem luchtdicht af, waardoor plantenresten niet vergaan maar zich ophopen tot veen. Een dikke laag veenmos helpt hier nog eens een handje aan mee door bovenop door te groeien en van onderen af te sterven, en zo de laag nog dikker te maken. Het opmerkelijke aan deze omgeving is dat het een nat gebied is op relatief hooggelegen grond. Gemiddeld zo'n 30 meter boven zeeniveau. Het hoge gedeelte heet de Peelhorst en de rand ervan de Peelrandbreuk. Die vormt de trapsgewijze overgang naar een laaggelegen gebied, de slenk. Langs de breuk liggen, dicht aan het oppervlak, lagen leem die slecht water doorlaten. Deze houden het water binnen in de Peelhorst waardoor het moeras wordt.

Die mooie vennen waar we tussendoor lopen zijn niet natuurlijk: daaruit is het hoogveen afgegraven: de turf. Men liet een rechte dijk liggen waarover de turven werden afgevoerd, de banen. Je kan ze op de kaart makkelijk herkennen: de lange rechte paden dwars over de Groote Peel heen. Buiten het broedseizoen zijn deze banen vrij toegankelijk en zeker de moeite waard om de route een beetje voor aan te passen. Wij mogen er vandaag helaas niet op, dus we doen het met de route die Staatsbosbeheer vanuit het bezoekerscentrum Mijl op Zeven heeft uitgezet. Wél leuk: wandelen over de knuppelbruggen die zijn aangelegd om droge voeten te houden.

Het stuk na de Peel is even flink doorstappen. Lange rechte wegen tussen de weilanden door, over de Zuid-Willemsvaart, langs Someren en richting het bos De Vrolijke Jager. Het weer werkt mee, maar het waait zo hard dat we nergens even lekker kunnen zitten om te lunchen. Pas aan de rand van het bos, half vier is het inmiddels, zitten we even in het zonnetje uit te rusten. Het laatste stuk gaat het door het bos en langs de Pandijk. Het bos is een eeuw geleden aangelegd door Staatsbosbeheer, de resterende heide wordt begraasd door Kempische heideschapen. Onze route kruist het Pelgrimspad dat van Amsterdam naar het Belgische Visé loopt, en vandaar uit naar Santiago de Compostela in Spanje. Dat is pas een mijl op zeven. Wij lopen inmiddels Sterksel binnen en zien dat er een bus rijdt naar het station van Heeze. Vanaf hier is het toch alleen maar een paar kilometer langs de autoweg. Zullen we?

Routebeschrijving
Een weekend wandelen op de grens van Brabant en Limburg
25 en 30 km van NS station Horst-Sevenum via Meijel naar NS station Heeze.

Dag 1
- Verlaat NS station Horst-Sevenum en ga L en weer L op de autoweg, over het spoor richting Sevenum. Na ongeveer 200 m. 1e R (Blaktdijk).
- Na 1.5 km, voor huisnr. 62 L, onverharde weg. Einde (op asfaltweg) R, in bocht naar links, RD halfverharde weg (volg de Groengroep Landschapsroute).
- Einde R en 1e L (de bebouwde kom van Kronenberg). Voor de kerk R (Peelstraat richting Helenaveen).
- Autoweg volgen tot na nr. 48, hier het zandpad schuin R nemen (niet geheel rechts). Dit pad maakt een bocht naar R richting bos. Op een vijfsprong de 2e L (langs een bankje). Volg dit pad tot het eind (halfverharde weg), hier R. Op asfaltweg L.
- In bocht naar rechts, RD het zandpad volgen. Aan het eind de drukke autoweg oversteken en L. Na 50 m. 1e zandpad R tussen de weilanden door.
- Asfaltweg kruisen en RD tussen boerderijen door, het zandpad volgen. Einde (tegen het Defensiekanaal aan) L, graspad. Eerste paadje R door het hek de Mariapeel op. Volg het hoofdpad met een bocht naar L (zijpad van rechts negeren).
- Na een bocht naar links het zijpad R nemen (richting meertje). Volg dit pad door het hek, over het graspad langs het meer.
- Einde links aanhouden, tot aan het Beheerscentrum (infopaneel). Op de parkeerplaats R richting asfaltweg. Alternatief: vanwege de MKZ crisis kunnen we niet verder over de Mariapeel lopen. Wanneer het virus weer verdwenen is, is het mogelijk om vanaf het beheerscentrum de rode route te volgen totdat deze na 1 km linksaf slaat. Ga hier RD en volg het pad tot je weer de Mariapeel verlaat. De weg oversteken, even L en meteen weer R. Dan de tweede R, dit pad komt op de Fruitweg uit . Let op: deze route is niet gecontroleerd op juistheid! Volg de kaart.
- Voor de brug L (Koolweg langs het kanaal). Blijf RD volgen, ook als het kanaal naar rechts buigt (2 km).
- Asfaltweg oversteken, RD. Bij T-splitsing R (Geldersestraat). Eerste L (Heldenseweg). Eerste R (Fruitweg, zandpad). Aan het einde in de bocht naar L meteen R (langs huisnr. 1 over de parkeerplaats). Asfaltweg naar L volgen.
- Na het passeren van de brug (niet oversteken) het zandpad aan de linkerkant van het kanaal volgen, onder de snelweg door. Na ongeveer 1 km kanaal oversteken (metalen brug) en kanaal aan de rechterkant blijven volgen (totaal ruim 2 km).
- Na de bocht naar rechts de brug L over, en L, langs het kanaal blijven lopen.
- Derde zijweg R (bij fietspaaltje 9, voor een slagboom). Blijf deze weg RD volgen, zijwegen en kruisingen negeren. Na een camping maakt het pad een bocht naar L, hierna bij de kruising R.
- Je komt uit in een woonwijk, volg de asfaltweg RD.
- Blijf RD lopen totaan de Dorpsstraat waar Hotel de Zwaan ligt. Hier L richting de kerk voor Hotel Oranje.

Dag 2
- Vanaf Hotel de Zwaan richting de kerk lopend, voor het Raadhuisplein R (Jan Truijenstraat). Blijf deze weg RD volgen en steek de autoweg N279 over (Simonshoek). Einde scherp R, eerste L na huisnr. 26.
- Dit pad volgen door het bos, zijpaden negeren. Bij de driesprong voor het witte huis scherp L het bospad in. Blijf dit volgen tot voorbij het bord 'Schietterrein'. Vlak voordat het bos aan de rechterhand weiland wordt, het pad R nemen, gemarkeerd met een rood-witte streep (vanaf hier volg je de rood-witte markering van het Peellandpad).
- Autoweg oversteken, RD, kruising L. Einde R, en even later RD het bospad in (de Groote Peel in). Volg de rood-witte markering door een hek naar L, en aan het einde weer door een hek en R.
- Volg dit zandpad met de bocht mee, en later bij een splitsing R (rood-wit). In een bocht naar links, R door het hek heen (weer de Groote Peel op).
Alternatief 2: Niet vanwege de MKZ, maar doordat het vogelbroedseizoen is, mogen we niet de Groote Peel zelf op. Buiten het seizoen is dit wel mogelijk. Ga na een grote bocht naar links, R het pad in tussen paaltje 10 en 12. Gebruik vervolgens een kaart om een mooie route door de Peel naar het bezoekerscentrum uit te stippelen, bijvoorbeeld via de Brandtoren of over de Astense Moostscheiding. Alle paden zijn buiten het seizoen toegankelijk (maar wel nat!).
- Volg het pad tot je weer een hek door gaat, hier meteen R. Na een bocht naar L, weer R door het hek. Volg het pad door meerdere hekken heen (nog steeds rood-wit). Na een bocht naar links meteen R voor een weiland (brandweerpaaltje nr 7).
- Volg het pad tot de asfaltweg, hier R naar het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer Mijl op Zeven.
- Volg vanaf hier de blauwe paaltjes route. Let op: na een knuppelbrug op de T-splitsing bij het beginpunt van de wandeling R (en niet links zoals de route normaal loopt). Volg steeds de blauwe paaltjes (is tevens de rood-witte route van het Peellandpad).
- Na een lang stuk rechtdoor bij een T-splitsing verlaat je de blauwe route (bij een infobord 'Stuw in de Mussenbaan'). Hier R, de Mussenbaan volgen.
- Volg het graspad, tot aan een kruising, ga hier L (nog steeds rood-wit), bij driesprong R. Bij een asfaltweg R. Volgende kruising L (Jan Smitslaan). Hier verlaat je de rood-witte markering van het Peellandpad.
- Eerste zandweg R (Willemsbaan). Einde (na 2 km) op asfaltweg L. Einde (na 1 km) bij het kanaal even R en meteen L het kanaal over. RD richting Someren-Eind, de bebouwde kom in.
- Eerste L, de Bennenbroekstraat. Kruising L (Goord Verbernedijk). Eerste R (onverharde weg, de Venweg).
- Einde (na ruim 1 km) L, Hubertusweg. Einde R, Scheidingsweg. Einde L en meteen de eerste R (Vissersweg).
- Volg de Vissersweg totaan de voorrangsweg, hier L en na ongeveer 100 m. R (Bergdijk). Neem de linker van de twee wegen, een zandpad. Volg dit pad (Panweg) tot ANWB paddestoel nr. 21089, hier richting Heeze (= na 40 m. R).
- Bij paddestoel nr. 21087 (boerderij Hoef aan de Pan) schuin rechts RD, richting Heeze (fietspaaltje 61).
- Volg deze weg steeds RD, de Pandijk. Na ongeveer 2 km in Sterksel L aanhouden, over een bruggetje. Op een kruising R, richting Heeze. Hierna de tweede L om de kerk heen richting Heeze (de Heezerweg).
Hier kun je ook op de bus naar Heeze stappen, frequentie ongeveer 1 keer per uur (op zondag niet 's avonds!)
- Volg deze drukke autoweg tot in Heeze (ongeveer 3.5 km). In het dorp L aanhouden richting de VVV. Bij de rotonde in het centrum L en meteen R richting het spoor en voor het spoor de eerste R, Spoorlaan.
- Steek over en volg het Berkelmanspad door de woonwijk heen langs het spoor. Aan het einde kom je op de Ds. Cremerstraat uit, hier L (rood-witte markering van het Pelgrimspad). Vlak na de tennisbanen zie je NS station Heeze links liggen.

Praktische Informatie
De route: Deze twee-daagse tocht is bedoeld voor mensen die vaker wandelen. De route is goed begaanbaar, maar door de lengte van beide dagtochten een uitdaging. Iemand nog een trainingsweekend voor de Nijmeegse Vierdaagse nodig? Wij deden er respectievelijk 7 en 9 uur over inclusief pauzes en foto-stops.
Begin en einde: Het begin van de route, NS station Horst-Sevenum is te bereiken met de stoptrein Eindhoven richting Venlo. Vanuit Heeze kun je met de stoptrein naar Eindhoven en vanuit daar weer naar Horst-Sevenum. Er zijn verder weinig mogelijkheden om de route af te breken, behalve per taxi natuurlijk.
Let op: de Groote Peel zelf is niet toegankelijk van 15 maart tot 15 juli en van 15 oktober tot 30 november, de eerste periode vanwege het broedseizoen en de tweede vanwege de rust die trekvogels nodig hebben in het gebied. De hoofdroute leidt niet door dit gebied, de (mooiere) alternatieve route (Alternatief 2) wel. Deze is niet gecontroleerd op juistheid, dus neem een goede kaart mee!
Horeca: De eerste dag is er geen horeca langs de route! Neem zelf het nodige mee, vooral drinken. De tweede dag heeft het bezoekerscentrum Mijl op Zeven (na 9 km) koffie, thee en versnaperingen te koop. Vlak voor Sterksel (na ongeveer 25 km) aan de Pandijk 12 ligt een camping met café (de Sint Jorishoeve). In Sterksel en Heeze zijn diverse cafés.
Overnachtingsmogelijkheden: In Meijel zijn diverse hotels. Wij overnachtten in Hotel de Zwaan, een traditioneel en eenvoudig hotel, type bruin café. Het adres is Dorpsstraat 19, tel. nr. 077-4661292. Er is een mogelijkheid om hier 's avonds te eten. Hotel Oranje is vergelijkbaar, adres: Raadhuisplein 11, tel nr. 077-4661839. Er zijn verder diverse eetgelegenheden in het dorp, zoals een Chinees en een Grillroom (Jan Truijenstraat) en een sjieker restaurant in de Dorpsstraat. Vlak voor Meijel komt de route bovendien langs een camping (het Startebos), vlak erna ook (de Simonshoek).
Honden: Mogen aangelijnd mee op de hier beschreven hoofdroute. Het is ons niet bekend of ze ook op de alternatieve routes mogen komen. Vraag vooraf bij hotel of camping of honden er welkom zijn!
Routekaarten: Topografische kaarten (1:25.000 van de Topografische Dienst, Emmen), blad nrs. 52G, 52D, 58B, 58A, 57F en 57E (op volgorde van de route). Tip: gebruik fietskaarten (1:50.000).

Dit artikel is gepubliceerd in Outdoor Magazine nr 6, juni 2001