Begin dit jaar kondigde biotechbedrijf Genmab een overeenkomst aan met farmacieconcern GlaxoSmithKline (GSK) voor de ontwikkeling en vermarkting van HuMax-CD20 (ofatumumab). Het bedrag wordt in delen naar biotechbedrijf Genmab overgemaakt. Bijna een vijfde is betaald voor 10.8% van de aandelen van Genmab. "De dag waarop de deal werd goedgekeurd kregen we letterlijk 459 miljoen dollar overgemaakt, een vergoeding voor de kosten die wij hebben gemaakt voor de ontwikkeling," vertelt Jan van de Winkel, de enthousiaste CSO van Genmab. Glaxo neemt tevens alle toekomstige kosten voor productie, marketing en sales voor zijn rekening. De kosten voor verdere ontwikkeling worden gedeeld door de twee bedrijven. Genmab krijgt in ruil een flink percentage van de wereldwijde winst die verwacht wordt. Genmab heeft heel bewust gekozen voor GSK als partner. "Zij hebben een heel goede reputatie op het gebied van marketing en sales," vindt Van de Winkel. "Zo'n twintig andere bedrijven waren ook geïnteresseerd. We konden vanuit een sterke positie onderhandelen en zo de beste deal kiezen onder onze eigen voorwaarden."
Antistofmedicijn
HuMax-CD20 is een menselijk monoklonaal antilichaam dat werkt als medicijn tegen chronische lymfatische leukemie en non-Hodgkin lymfoom. Het behoort tot een nieuwere generatie antistofmedicijnen dan concurrent Rituxan, een DNA-medicijn tegen reuma en kanker dat door Roche, Biogen-Idec en Genentech op de markt werd gebracht. "Een antistof die meer humaan is zal minder bijwerkingen veroorzaken. Het is bovendien effectiever en zal langer gebruikt kunnen worden door de patiënt," zegt Van de Winkel. Klinische trials zijn in volle gang voor deze twee indicaties. Verder is het onderzoek naar de werking tegen reumatische artritis in fase II. "Het blijkt dat dit medicijn ook heel goed werkt tegen auto-immuunziektes. We willen op korte termijn hiervoor fase III trials starten," zegt Van de Winkel.
HuMax-CD20 bindt aan het CD20-antigeen op het oppervlak van B-cellen, witte bloedcellen die normaal gesproken een rol spelen in het immuunsysteem. Sommige lymfomen en leukemieën komen voort uit witte bloedcellen. Deze vormen van kanker hebben vaak het eiwit CD20 op het oppervlak. Wanneer HuMax-CD20 bindt aan CD20 op het oppervlak van de kankercel activeert het antilichaam het natuurlijke afweersysteem waardoor de kankercel wordt opgeruimd. Na de behandeling zullen B-cel stamcellen in beenmerg uitgroeien tot gezonde B-cellen. Deze stamcellen dragen geen CD20 op het oppervlak en worden dus niet aangepakt door het medicijn. Ook gezonde antistof-producerende B-cellen, ook wel plasmacellen genoemd, dragen de CD20 merkstof niet. "Groot voordeel van HuMax-CD20 is dat het cellen kan doden met veel minder CD20 op het oppervlak dan Rituxan," legt Van de Winkel uit.
Het geneesmiddel wordt eerst in de Verenigde Staten geregistreerd. Daarna zal Europese registratie volgen, zegt Van de Winkel. "Nederland staat natuurlijk hoog op de lijst. We denken dat het in 2009 hier op de markt komt." HuMax-CD20 is het eerste product dat Genmab op de markt brengt, samen met HuMax-CD4, een medicijn tegen cutaneous T-cel lymfoom, een huidaandoening. Nog een antistof prijkt in de laatste fase van onderzoek, HuMax-EGFr voor de behandeling van hoofd- en halskanker. Genmab voert momenteel partnerschap-gesprekken voor dit product. Van de Winkel verwacht dat dit product in 2009 op de markt kan verschijnen.
Antistofmedicijnen zijn dé groeimarkt binnen de farmaceutische wereld, aldus Van de Winkel. Nog geen jaar geleden voorspelde hij dat de wereldwijde markt in 2008 zestien miljard dollar zou zijn. Dat bedrag is nu al overschreden. Het zou over vier jaar wel eens verdubbeld kunnen zijn. Maar, zegt hij, "Elke voorspelling die ik doe ten aanzien van de wereldwijde markt blijkt achteraf te conservatief."
GEnMab
Het Deense biotechbedrijf Genmab is opgericht in 1999 door onder andere Jan van de Winkel. Het is ontstaan doordat Deense investeerders een technologie kochten van een Amerikaans bedrijf waar Van de Winkel vice-president was. Hij is wetenschappelijk directeur van het bedrijf dat op de Utrechtse Uithof een onderzoekslab heeft met zo'n honderddertig werknemers. Het vertegenwoordigt een waarde van ruim drie miljard dollar op de beurs. "Dit is de hoogste waarde van alle biotechbedrijven die nog geen producten op de markt hebben. In Europa is het op één na grootste biotechbedrijf," zegt Van de Winkel. In Denemarken waar ook het hoofdkantoor is gevestigd werken 170 mensen, en in vestigingen in de Verenigde Staten en Groot-Brittanië nog enkele tientallen. Het bedrijf ontwikkelt humane antilichamen voor de behandeling van onder andere kanker, ontstekingsziekten zoals reumatische artritis en infectieziekten. "Wij zijn heel goed in het bedenken, maken en ontwikkelen van dit soort geneesmiddelen. We denken dat we minder goed zijn in grote commerciële productie en marketing en sales. Dat kunnen we beter outsourcen naar bedrijven als bijvoorbeeld GSK," zegt Van de Winkel. Hij verwacht dat het bedrijf heel snel zal groeien tot een van de grootste biotechbedrijven wereldwijd. "Of we worden overgenomen."
Dit artikel is gepubliceerd in Conceptuur nr. 51, juni 2007.
