De volgende ochtend staan we vroeg op. Gisteren zaten we nog in Pakistan, waar de klok anderhalf uur vroeger staat. We proberen wat diesel te krijgen in Mirjave, maar 20 liter is het maximum met het oog op smokkel naar Pakistan. De eerst volgende grote stad is Zahedan, 85 kilometer van de grens. Hier is een internetcafe en dus kunnen we alvast onze familie melden dat wij niet in Bam waren tijdens de aardbeving. Het vinden van diesel levert in Zahedan nog meer problemen op dan in Mirjave. Opnieuw in verband met smokkel, dit keer naar Afghanistan, is diesel op de bon. En die bonnen hebben wij niet, maar we hebben wel een lege tank. Uiteindelijk schenkt een Iraanse heer, die de starre pompbediendes boos toespreekt, ons ruim vijftig liter. Een gift ter waarde van 65 eurocent. Ondertussen worden overigens ijverig vaten volgetankt voor de smokkelaars.

Op de doorgaande weg naar Bam is het vrij rustig. Wel zien we veel personenauto's met dekens en voedsel rijden. We realiseren ons dat we eigenlijk ook wel een volle auto mee hadden kunnen nemen, maar door al het gedoe met de diesel waren we de nood in Bam even vergeten. In Bam zelf zullen we overigens vernemen dat op deze 'day after' de hulpverlening al op volle toeren draait en extra goederen niet nodig zijn.
Pas een paar kilometer voor Bam zien we de eerste sporen van de aardbeving. In een buitenwijk maken we foto's van een paar vrolijke soldaten die met een bulldozer puin aan het ruimen zijn. Zodra we het centrum inrijden wordt de omvang van de ramp duidelijk. Op een enkel gebouw na, staats niets meer overeind. In de meeste wijken zijn de mensen al geëvacueerd, maar her en der zitten families bij een Halve Maan (Rode Kruis) tent en de restanten van hun inboedel te wachten op wat komen gaat.

Dichtbij de oude citadel is de verwoesting het grootst. Het lijkt wel of het epicentrum van de beving zich precies onder de oude stad bevond. Hier wordt ook nog druk gegraven naar slachtoffers. Een paar levenloze lichamen gehuld in dekens worden op een pickup geladen. Een man vertelt dat het hier onder andere om een moeder en haar baby gaat. Later zien we een paar mannen lichamen op een karretje vervoeren. Een van de mannen spreekt mij aan en vertelt dat hij een vluchteling uit Afghanistan is. Van de ene ramp is hij in de volgende ramp terecht gekomen.
De citadel die we vorig jaar nog in al zijn pracht hebben kunnen bewonderen is volledig tot stof vergaan. De lemen muren die deze burcht zo bijzonder maakten zijn door de schok verpulverd.

In het avondlicht rijden we naar Akhbar Tourist Guest House. Hier hebben we vorige zomer overnacht en Bastiennes verjaardag gevierd. We herkennen de plek omdat we mijnheer Akhbar zien staan. Het hotel is volledig ingestort. Mijnheer Akhbar kan zijn emoties nauwelijks bedwingen als hij ons ziet. Er waren die nacht 9 gasten in het hotel. 8 zijn er gered, maar één Engelse jongen ligt nog onder het puin. Hij kon niet op tijd gewekt worden. Maar wat is op tijd? De schokken duurden niet meer dan enkele tientallen seconden en binnen een minuut was het hele gebouw ingestort.
'Je had er bij moeten zijn, zo hevig was het' zegt Akhbar goed bedoeld. Met zijn familie is gelukkig alles in orde. Zijn eigen huis staat buiten het centrum en is niet ingestort. Wel is het huis op dit moment onbewoonbaar.
Gister heeft Akhbar 16 begrafenissen moeten bijwonen, vandaag 24. 'Het is teveel.'We beloven mijnheer Akhbar de Britse ambassade te informeren over de omgekomen toerist. Daarna nemen we afscheid. Hij zegt dat we op dit moment niets voor hem kunnen doen. Nou ja, of we soms een sigaret hebben?

Als we 's avonds Bam verlaten is er een enorme file richting Kerman. Na een paar honderd meter staat het 8 rijen stil op de 4-baans weg. Het blijft uren stilstaan en we besluiten maar te overnachten naast de weg. Pas vanaf vier uur 's ochtends komt er weer beweging. Als we zelf om zes uur 's ochtends gaan rijden zien we al snel de oorzaak van de opstopping: op het 2-baans traject passeren we de restanten van drie frontale botsingen met zeven auto's en een vrachtauto in puin.Alsof de aardbeving niet genoeg leed veroorzaakt heeft.

Dit artikel is gepubliceerd in Outdoor Magazine nr. 3, 2004